ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ : Θύτες και θύματα ταυτόχρονα

“Τι να κάνω που οι γονείς μου δεν μπορούν να δουλέψουν; Πρέπει να βγάζω μόνος το χαρτζιλίκι μου. Πολλές φορές η μαμά μου είναι μαστουρωμένη και δεν έχουμε φαΐ στο σπίτι, οπότε πρέπει να βρω να φάω μόνος μου”. Η εικόνα της οικογένειας του μικρού Γιώργου από το Δενδροπόταμο διαφέρει μακράν από αυτή των ευτυχισμένων παιδιών που βλέπουμε στις διαφημίσεις της τηλεόρασης. Η ζωή του γενικότερα διαφέρει πολύ από τη ζωή των παιδιών της μέσης οικογένειας. Ο Γιώργος πρέπει να είναι “αγρίμι”, για να επιβιώσει, πρέπει να είναι “μαγκάκι”, για να τον σέβονται.


Κάθε εβδομάδα συλλαμβάνονται δεκάδες παιδιά “προβληματικών” ή διαλυμένων οικογενειών. Η παραβατικότητα ανηλίκων αυξάνεται χρόνο με το χρόνο, δημιουργώντας πονοκέφαλο στις αστυνομικές αρχές αλλά και σε εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς λειτουργούς.

Κλεφτρόνια κινητών τηλεφώνων ή μικροποσών τα αγόρια, στην επαιτεία ή την πορνεία τα κορίτσια, που συλλαμβάνονται ξανά και ξανά από την αστυνομία.
Αυτό είναι το προφίλ του ανήλικου παραβάτη στη Θεσσαλονίκη. Τα στατιστικά στοιχεία της αστυνομίας δείχνουν ότι η παραβατικότητα των ανηλίκων κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τον πληθυσμό, παρότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση στο τελικό νούμερο. Τα ποσοστά της παραβατικότητας των ανηλίκων ανεβάζουν οι νέοι που οδηγούν μοτοσικλέτες χωρίς δίπλωμα, καθώς και παιδιά λαθρομεταναστών που περνούν παράνομα στην Ελλάδα και απελαύνονται.
Πέρυσι συνελήφθησαν συνολικά 123 ανήλικοι για διαφόρων ειδών παραβάσεις στη Θεσσαλονίκη, ενώ ακόμη 476 βρίσκονταν παράνομα στη χώρα και πολλοί από αυτούς εστάλησαν πίσω στην πατρίδα τους. Όσον αφορά τις παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, καταγράφηκαν 2.664! Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των παιδιών συλλαμβάνεται ξανά και ξανά. Τα περισσότερα έφτασαν δύο ή περισσότερες φορές στα κρατητήρια.

Οι αστυνομικοί προσπαθούν να στηρίξουν ψυχολογικά τα παιδιά που έχουν παρεκκλίνουσα συμπεριφορά και να καταλάβουν αν συμβαίνει το ίδιο και στην οικογένειά τους. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο αστυνομικό της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης υπάρχουν περιπτώσεις που ακόμη και το όνομα του παιδιού και οι γονείς του είναι άγνωστα. Αυτό συναντάται κυρίως σε παιδιά μουσουλμάνων που δεν έχουν δηλωθεί πουθενά. “Ένα τέτοιο παιδί, που θα κλέψει ένα κινητό τηλέφωνο, δεν μπορείς να το τιμωρήσεις. Αυτό το παιδάκι πρέπει να μάθει γράμματα ή μία τέχνη. Υπάρχουν άλλες προτεραιότητες”, ανέφερε αστυνομικός.

ΓΝΩΣΤΟΙ ΟΙ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ
Πολλά από τα παιδιά που έχουν παραβατική συμπεριφορά είναι γνωστά στις γειτονιές όπου συχνάζουν. “Αν κάτσεις λίγη ώρα μαζί μας, θα τους γνωρίσεις τους περισσότερους. Είναι καλά παιδιά, αλλά η φτώχεια τούς οδηγεί στην παρανομία. Αν σε ξέρουν, δεν σε πειράζουν, ενώ, αν γίνει φασαρία και σε γνωρίζουν, θα τρέξουν να σε βοηθήσουν”, λέει στη “ΜτΚ” ο Γιάννης Κ., μαθητής τεχνικού λυκείου στη Σταυρούπολη. Οι σχέσεις των συμμοριών ανηλίκων με τους συνομηλίκους τους είναι ιδιαίτερες. Μπορεί μέσα στο ίδιο σχολείο να υπάρχουν παραπάνω από μία κλίκες. Οι υπόλοιποι μαθητές καλούνται πολλές φορές να επιλέξουν ποιανού την “προστασία” θέλουν. Οι “νταήδες” κάνουν κουμάντο ακόμη και σε δραστηριότητες του σχολείου, όπως οι εκδρομές, οι καταλήψεις κτλ. Στις δυτικές συνοικίες, όπου καταγράφονται τα πιο πολλά κρούσματα παραβατικότητας ανηλίκων, οι περισσότεροι “μάγκες” έχουν το μηχανάκι τους. Στήνουν κόντρες και “ρίχνουν φράγκα, για να χτυπά στο μάτι”, όπως λένε, αφού η μοτοσικλέτα αποτελεί σημείο αναγνώρισης και απαραίτητο στοιχείο… status, για να αποπνέει κανείς σεβασμό. Εξάλλου καθημερινά καταγράφονται από την αστυνομία δεκάδες παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας από ανήλικους με μοτοσικλέτες.

ΔΕΚΑΔΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ
Στη Θεσσαλονίκη το δικαστήριο ανηλίκων συνεδριάζει μία φορά την εβδομάδα, συνήθως με 60-70 ονόματα στο πινάκιο. Εκτός από το δικαστή και τον αρμόδιο εισαγγελέα στην αίθουσα υπάρχει και εκπρόσωπος της υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων, η προσέγγιση του οποίου είναι περισσότερο κοινωνική.
Η υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων στη Θεσσαλονίκη έχει σοβαρές ελλείψεις, αφού περίπου επτά άτομα καλούνται να ασχοληθούν με 60 ή 70 περιπτώσεις κάθε εβδομάδα. Οι ποινές του δικαστηρίου είναι συνήθως επίπληξη του παιδιού και των γονιών ή άλλα μέτρα, όπως η απομάκρυνσή του από το περιβάλλον.
Πολλές φορές ζητείται η συνδρομή της "Άρσις", της μη κυβερνητικής οργάνωσης που ασχολείται με τη στήριξη παιδιών και νέων ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.
"Οι ανήλικοι παραβάτες είναι θύματα είτε του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν είτε κάποιου που τους εκμεταλλεύεται, αναγκάζοντάς τους να κλέψουν ή να ζητιανέψουν. Στο δικαστήριο το παιδί πρέπει να πει ότι εκμεταλλεύεται, κάτι που φυσικά δεν ομολογείται εύκολα", σημειώνει η νομικός και υπεύθυνη ομάδας της "Άρσις" Δήμητρα Πιππίδου.

ΣΤΟΧΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ
Πάντως οι περιπτώσεις ανηλίκων που καταλήγουν στη φυλακή είναι λίγες και αφορούν ιδιαίτερα σοβαρές παραβάσεις του ποινικού δικαίου. Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης “Άρσις”, στις φυλακές των Διαβατών κρατούνται αυτήν την περίοδο δεκαέξι ανήλικοι, που εκτίουν ποινές από τρεις μήνες έως και τρία χρόνια. "Τα παιδιά δεν μιλούν για τον εαυτό τους ούτε γι' αυτό για το οποίο κατηγορούνται. Τα περισσότερα είναι στη φυλακή για υποθέσεις ναρκωτικών. Υπάρχουν ακόμη και παιδιά που οι γονείς τους δεν ζουν στην Ελλάδα", επισημαίνουν τα μέλη της "Άρσις", που επισκέπτονται τους ανηλίκους. "Συναντιόμαστε με τα περισσότερα από τα παιδιά κάθε εβδομάδα και έχουμε μία καλή συνεργασία. Συζητάμε διάφορα θέματα που τους απασχολούν, όμως στο πλαίσιο της φυλακής δεν μπορεί να υπάρχει βαθύτερη επικοινωνία. Υπάρχει προκατάληψη και από τον κόσμο, όταν ακούσει για ανήλικο τσιγγανόπουλο ή αλβανόπουλο που έχει παραβατική συμπεριφορά. Αυτά τα παιδιά είναι ο εύκολος στόχος", ανέφερε το μέλος της “Άρσις” που συμμετέχει στην παρέμβαση στις φυλακές Διαβατών Άγγελος Λάμπρος.

ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΤΟ 2007
Παράβαση ΚΟΚ: 2.664
Κυκλοφορία παραχαραγμένων χαρτονομισμάτων: 1
Ψευδής ανωμοτί κατάθεση: 3
Ανθρωποκτονία με πρόθεση: 1
Απλή σωματική βλάβη: 4
Συμπλοκή: 7 (μία υπόθεση)
Κλοπή: 77 (48 υποθέσεις)
Διακεκριμένες περιπτώσεις κλοπής: 5 (τρεις υποθέσεις)
Ληστεία: 10 (πέντε υποθέσεις)
Επαιτεία: 4
Παράβαση του νόμου περί αλλοδαπών: 476
Ναρκωτικά: 7